فرهنگ و مدنیت
در این بخش از نگاهی دوباره، به زمانهای دور دست، تا ایل بزچلو ناچاریم. ایل بزچلو مانند هر ایل دیگر ایران كوچنده و غیر ثابت بود معمولاً ایلات ایران هیچوقت بر ماندن در یك ناحیه اطمینان نداشتند. همانطور كه گفته شد، نادر شاه ایل افشار را به چند بخش تقسیم و هر كدام از آنها را به سوئی فرستاد تا هر زمان ممكن بود دستور كوچ ایلی از یك ناحیه به ناحیه دیگر صادر شود.
قاراپاپاق در ایروان بیشتر دامدار بود تا كشاورز، هنگام ورود به سلدوز منطقه را مطابق تعداد افراد هر عشیره از عشایر هشتگانه تقسیم می‌كنند، در این تقسیم آنانكه بیشتر با كشاورزی آشنائی داشته‌اند به ناحیه «دشت ماهور»، «ساری تورپاخ» و «كوهپایه ها» می‌روند. و آنان كه بیشتر به دامداری می‌پرداخته‌اند «قاراتورپاخ» را انتخاب می‌كنند.
تا جائی كه اطلاعات ما اجازه می‌دهد مسكن آنان را در زیر نام می‌بریم:
1ـ سارال: این طایفه در روستاهای، قلعه جوق، دلمه، آق قلعه[1]، گونی[2]، حاج فیروز، شیخ احمد و سارال، ساكن می‌شوند.
2ـ تركاون: این طایفه به دو بخش تقسیم می‌شده، بخشی در نقده و چیانه و بخش دیگر در «ظلم آباد»[3] و آغابگلو سكنی می‌گزینند، بعدها دو روستای دورگه (دورگل: پاشو بیا) و داش دورگه را نیز تاسیس كرده و در آنجا زندگی می‌كنند.
3ـ شمس الدین لو: در روستاهای: محمد شاه، گورخانه و چقال مصطفی. ممه‌لو، قارا قصاب.
4ـ چاخرلو: در فرخ زاد، توبوز آباد و شریف الدین. خلیفان، شفیع قلعه.
5ـ جان احمد لو: در روستاهای حسنلو، امینلو، شیطان آباد (طالقان امروز) و ورمه زیار (حد فاصل تازه كند جبل و حسنلو گلی)
6ـ قزاق: روستاهای خلیفه لو و شیخ معروف و آده. بهراملو.
7ـ اولاشلو یا اولاشدی: (شكارچیان یا شكارگران) در روستاهای جرت آباد، كوپكلو، شفیع قلعه، تازه قلعه و روستاهائی در دشت ماهور.
8ـ عربلو: در روستاهای، راهدهنه، شونقار، تابیه و روستاهائی در تپه ماهور. و ممیند.
هر كدام از طوایف هشتگانه روستاهائی در دشت ماهور داشته‌اند، یعنی هر كدام در سه بخش سلدوز مناطقی را تحویل گرفته و طوایف در خلال یكدیگر زندگی می‌كنند گویا تنها شمس الدینلو است كه مجموعاً در یك قسمت جمع می‌شوند.
همانطور كه گفته شد كشاورز پیشه گان بیشتر مشتری دشت ماهور و كوهپایه‌ها بوده‌اند و دیگران خواهان نیزارها و چمنها و باتلاقهای نزدیك بوده‌اند.
بدیهی است از میان صد روستای سلدوز ما توانستیم تنها ساكنین چند روستا را شناسائی كنیم، ساكنین سایر روستاها از دربند تا ممیند برای ما معلوم نیست.
[1]. در حد فاصل سه راه جاده حسنلو و روستای تازه كند دیم.
[2]. در حد فاصل دلمه و آق قلعه، در پهلوی كوه رو به جلگه.
[3]. ظلم آباد ابتدا در قله كوهی كه از دلمه وارد جلگه می‌شود و به «قویروقلی» معروف است قرار داشته سپس به كنار گادار در سیصد متری جنوب «عجملو» منتقل می‌شود و در سیل سال 1348 ویران گردیده به جانب شرق عجملو، پهلوی كوه رحل اقامت افكنده و نام جدید آن «امام كندی» شد.